NHỚ CÂU ĐỐI XUÂN NĂM ẤT MÃO 1975

 Cuối năm bảy tư thời tiết rất rét, phảng phất mưa phùn, mọi người co cúm trong cái giá lạnh. Nhờ giá rét mà mẹ tôi trúng hai sào bắp cải (bắp sú) cuốn chắc. Sau khi cân nộp sản lượng cho Hợp tác xã, còn chênh lệch được khá nhiều, mẹ bán cho mấy cô buôn chuyến nên có được ít tiền. Phải nói thêm rằng lúc này gia đình năm mẹ con tôi nghèo lắm, nghèo nhất xóm. Chỉ trông chờ vào một mảnh vườn và mấy sào ruộng lúa. Anh em chúng tôi thì nhau nhau chưa bao giờ được ăn no. Nhờ có được ít tiền dư của vụ bắp cải được mùa, mẹ tôi rất vui, hứa sẽ mua cho mấy anh em tôi bộ áo mới mặc Tết, riêng tôi thêm đôi giày ba ta vì có công giúp mẹ nhổ cỏ tát nước vào ruộng sau những giờ nghỉ học.

 Hai bốn tháng chạp năm Giáp Dần nhà trường đã cho nghỉ học để ăn tết. Nói là ăn tết nhưng thực ra đời sống người dân còn nghèo lắm, chiến tranh mà ! Mọi người tất bật kiếm ăn hàng ngày còn vất vả, chờ đến Tết để thảnh thơi hơn chút. Được nghỉ, không phải học chúng tôi thích lắm. Tôi là anh lớn hơn còn phải giúp mẹ ra ruộng ra vườn làm những việc nhà nông trong cái lạnh thấu xương. Không khí của gần Tết nên thi thoảng đã nghe tiếng pháo nổ đâu đó. Tôi thích lắm, lúc nào cũng chỉ mơ ước có được dây pháo tép để đốt. Mẹ biết được nên bảo tới phiên chợ Đăm mẹ dẫn đi chợ mua cho dây pháo. Kể từ hôm đó tôi hớn hở trông chờ tới phiên chợ.

 Những ngày tháng đầu năm 1975, báo đài liên tục đưa tin quân và dân ta giành chiến thắng to lớn ở chiến trường miền Nam. Người dân quê tôi nói riêng lúc ấy vui mừng khôn xiết. Họ bảo hòa bình ăn cháo cũng sướng. Tiếng loa truyền thanh công cộng được bắc trên cột điện, ngoài chuyện đưa tin thi đua học tập, sản xuất trên các công trình nhà máy ruộng đồng ở miền Bắc còn đưa tin thắng trận ở chiến trường ra. Tôi may mắn hơn lũ trẻ cùng thời hồi đó ở quê, là tối thứ bảy hàng tuần được ba làm việc từ trong nội thành mang về cho mấy tờ báo Nhân dân và Quân đội nhân dân. Tuy đã cũ cả tuần rồi nhưng được tiếp cận cũng là có thông tin.

  Thứ bảy, 28 tháng chạp, mẹ đi chợ làng để mua sắm Tết dẫn tôi theo. Chợ quê ngày giáp Tết đông vui, nhộn nhịp, tiếng nói cười rộn rã, hàng hóa nhiều hơn, đa dạng hơn phiên chợ thường. Sau này tôi được biết các làng quê xung quanh quê ngoại tôi làng nào cũng có phiên chợ. Khi đến phiên chợ làng này, thì các làng xung quanh mang hàng hóa vật phẩm qua chợ phiên bên đó bán, cứ thế xoay vòng. Tôi xách cho mẹ, nào lá dong gói bánh chưng, đậu xanh, thịt, su hào, khoai tây... và khi tạt vào hàng tranh Tết mẹ tôi chọn câu đối. Năm nào cũng vậy, nghèo thì nghèo cứ mỗi khi Tết đến xuân về mẹ tôi lại mua đôi câu đối và vài bức tranh Đông Hồ để treo tường. Trong hàng loạt tranh ảnh, câu đối, treo trên gian hàng, mẹ tôi chọn câu đối năm nay là câu: “Dựng một cơ đồ, Đảng bốn lăm xuân vĩ đại. Thắng hai đế quốc, nước ba mươi tuổi anh hùng” cùng mấy bưc tranh lợn, gà khác. Ý của của câu đối là qua năm 1975, đón xuân Ất Mão, Đảng Cộng sản Việt Nam tròn bốn lăm mùa xuân kể từ khi ra đời 3/2/1930, xây dựng một cơ đồ vĩ đại, và Nhà nươc tròn ba mưoi tuổi kể từ ngày 2/9/1945, Bác Hồ đọc Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, đánh thắng hai đế quốc đầu sỏ. Về nhà nghiền ngẫm, tôi cứ tấm tắc thích thú câu đối mẹ chọn sao mà hay thế, ý nghĩa thế. Sau này tôi cũng biết viết báo viết văn và câu đối, nhưng thật đáng phục người viết câu đối năm xưa khẳng định chắc nịch năm ấy (1975) chúng ta sẽ chiến thắng, hòa bình thống nhất. Chiều 30 Tết, các anh chị tôi công tác tại các tỉnh xung quanh Hà Nội về đến nhà mẹ tôi. Đêm giao thừa tôi mang dây pháo tép ra đốt góp thêm tiếng tành tạch với xóm làng đón xuân, chuyển giao mùa. Đại gia đình tôi đầm ấm vui vẻ với cái Tết nghèo giản dị của mùa xuân Ất Mão.

Gần nửa thế kỷ trôi qua, nhiều ký ức tuổi thơ trong tôi đã mai một, nhưng tôi lại nhớ như in câu đối xuân năm Ất Mão cùng mẹ đi chợ sắm tết và kể ra đây với bạn đọc khi xuân Qúy Mão đang về.