Mười năm thực hiện nhiệm vụ liên quan đến Chiến lược quốc gia phòng, chống tội phạm giai đoạn 2016 - 2025

 Thực hiện các nhiệm vụ theo Quyết định số 940/QĐ-UBND ngày 31/5/2016 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc ban hành Kế hoạch thực hiện chiến lược quốc gia phòng, chống tội phạm giai đoạn 2016 - 2025 và định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh; Quyết định số 2224/QĐ-UBND ngày 30/12/2021 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình thực hiện Kết luận số 13-KL/TW ngày 16/8/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 48-CT/TW ngày 22/10/2010 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới và Chiến lược quốc gia phòng, chống tội phạm giai đoạn 2016 - 2025 và định hướng đến năm 2030. Từ năm 2016 đến nay, Sở Tư pháp đã tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản để triển khai thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) trên địa bàn tỉnh như: Kế hoạch hằng năm triển khai công tác PBGDPL, hòa giải ở cơ sở và xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi; Kế hoạch hằng năm tổ chức thực hiện Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn về bố trí kinh phí, nguồn lực bảo đảm thực hiện công tác PBGDPL, các quyết định thành lập Đoàn kiểm tra công tác PBGDPL, thành lập Ban Tổ chức cuộc thi tìm hiểu pháp luật trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi.

Tham mưu Hội đồng Phối hợp PBGDPL tỉnh ban hành các kế hoạch triển khai nhiệm vụ của Hội đồng, kế hoạch triển khai các văn bản luật trong đó có nhiều nội dung liên quan đến pháp luật về phòng, chống tội phạm.

Kế hoạch số 21/STP-PBGDPL ngày 22/7/2021 về triển khai thực hiện công tác xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc giai đoạn 2021 – 2025; Kế hoạch số 22/STP-PBGDPL ngày 02/8/2021 của Sở Tư pháp ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Chương trình Phòng, chống mua bán người giai đoạn 2021 - 2025; Kế hoạch số 15/KH-STP ngày 17/02/2023 về xây dựng xã, phường, thị trấn, cơ quan, doanh nghiệp, cơ sở giáo dục điển hình về Phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Kế hoạch số 21/KH-STP ngày 15/03/2024 về triển khai thực hiện công tác xây dựng cơ quan Sở Tư pháp đạt tiêu chuẩn “An toàn về ANTT” và xây dựng Phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc năm 2024.

Kế hoạch số 18/KH-STP ngày 28/2/2022 về việc thực hiện Kế hoạch của Chủ tịch UBND tỉnh thực hiện Chương trình thực hiện Kết luận số 13-KL/TW, ngày 16/8/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 48-CT/TW, ngày 22/10/2010 của Bộ Chính trị (khóa X) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới và Chiến lược quốc gia phòng, chống tội phạm giai đoạn 2016-2025 và định hướng đến năm 2030; Kế hoạch số 20/KH-STP ngày 07/3/2022 về triển khai thực hiện công tác phòng, chống tội phạm; phòng, chống ma túy; phòng, chống mua bán người và thực hiện xây dựng phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc năm 2022. Kế hoạch số 39/KH-STP ngày 04/4/2023 về triển khai thực hiện công tác phòng, chống tội phạm; phòng, chống ma túy; phòng, chống mua bán người và thực hiện xây dựng phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc năm 2023; Kế hoạch số 22/KH-STP ngày 15/03/2024 về triển khai thực hiện công tác phòng, chống tội phạm; phòng, chống mua bán người và phòng, chống ma túy năm 2024.

Kế hoạch số 29/KH-STP ngày 15/4/2022 về tổ chức tập huấn kỹ năng, nghiệp vụ PBGDPL về phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật cho đội ngũ báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật. Kế hoạch số 26/KH-STP ngày 09/3/2023 Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến trong cán bộ, công chức, viên chức và Nhân dân về nội dung của Công ước chống tra tấn và pháp luật Việt Nam về phòng, chống tra tấn” năm 2023; Kế hoạch số 41/KH-STP ngày 13/4/2023 thực hiện Đề án Truyền thông quyền con người ở Việt Nam. Kế hoạch số 70/KH-STP ngày 02/10/2023 về tổ chức tập huấn kỹ năng tuyên truyền phổ biến pháp luật về phòng chống các loại tội phạm năm 2023. Kế hoạch số 26/KH-STP ngày 21/03/2024 về việc tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về Công ước chống tra tấn và pháp luật Việt Nam về phòng, chống tra tấn năm 2024; Kế hoạch số 38/KH-STP ngày 10/5/2024 về việc tổ chức tập huấn, tuyên truyền pháp luật cho các đối tượng đặc thù theo Điều 17 Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật.

 Các hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật

Tham mưu Hội đồng Phối hợp PBGDPL tỉnh tổ chức 40 hội nghị triển khai các văn bản luật, trong đó có các luật có liên quan (kể cả các luật được sửa đổi, bổ sung qua các năm) như Luật Xử lý vi phạm hành chính, Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Phòng, chống ma túy, Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, Luật Phòng, chống mua bán người, Luật Phòng, chống khủng bố, Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia, Luật Căn cước, Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ, Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ... cho gần 200 đại biểu/hội nghị là đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành tỉnh; lãnh đạo UBND và các phòng chuyên môn thuộc UBND các huyện, thị xã, thành phố, báo cáo viên pháp luật tỉnh.

          Tập huấn, bồi dưỡng kiến thức cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật và những người thực hiện công tác PBGDPL

Hằng năm, tổ chức từ 02 - 05 lớp tập huấn kỹ năng, nghiệp vụ tuyên truyền, PBGDPL và bồi dưỡng kiến thức pháp luật về phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật, người làm công tác tuyên truyền pháp luật tại các huyện trên địa bàn tỉnh (với mỗi lớp, hội nghị có hơn 150 lượt người tham dự).

Thực hiện các chương trình, kế hoạch, đề án về PBGDPL, Sở tổ chức 50 lớp tập huấn bồi dưỡng kiến thức pháp luật có lồng ghép nội dung về phòng, chống tội phạm (với mỗi lớp, hội nghị có gần 150 lượt người tham dự); trong đó bao gồm lãnh đạo UBND, các phòng chuyên môn cấp huyện, báo cáo viên pháp luật huyện, hòa giải viên, tuyên tuyền viên pháp luật và những người có uy tín tại cộng đồng dân cư. Triển khai 15 lượt tuyên truyền, PBGDPL cho gần 1.500 đối tượng là cán bộ, Nhân dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số, ven biển và hải đảo.

 Phòng, chống tội phạm thông qua mô hình tổ chức sinh hoạt chuyên đề cho các Câu lạc bộ pháp luật

Tổ chức sinh hoạt các chuyên đề về phòng, chống tội phạm, đặc biệt phòng ngừa nhóm tội phạm liên quan đến giết người cho 33 Câu lạc bộ pháp luật bao gồm 15 Câu lạc bộ ”Tuổi trẻ phòng, chống tội phạm” tại 15 trường THPT, 17 Câu lạc bộ ”Thanh niên với pháp luật” tại 16 xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh và 01 Câu lạc bộ ”Phụ nữ với pháp luật” tại xã Tịnh Khê. Thông qua sinh hoạt Câu lạc bộ, mỗi năm, Sở Tư pháp tuyên truyền, PBGDPL phòng, chống tội phạm cho hơn 10.000 học sinh, thanh niên.

 Tổ chức thành công 05 cuộc thi trực tuyến tìm hiểu pháp luật trong đó có Cuộc thi trực tuyến “Tìm hiểu pháp luật về phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật” (02 đợt thi) trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi, với 33.942 lượt người dự thi (đợt 1, với nội dung thi tìm hiểu Bộ luật Hình sự năm 2015 đã được sửa đổi, bổ sung năm 2017; Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 đã được sửa đổi, bổ sung năm 2021; đợt 2, với nội dung thi tìm hiểu Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2020); Nghị định số 118/2021/NĐ-CP ngày 23/12/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính; Nghị định số 144/2021/NĐ-CP ngày 31/12/2021 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình); bên cạnh đó Cuộc thi trực tuyến “Tìm hiểu pháp luật về định danh điện tử và dịch vụ công trực tuyến” thu hút gần 58 ngàn người tham gia.

Phòng, chống tội phạm qua công tác hòa giải ở cơ sở và hoạt động trợ giúp pháp lý

Sở Tư pháp đã hướng dẫn thành lập 963 tổ hòa giải với 6.678 hòa giải viên ở cơ sở, các tổ hòa giải hoạt động tốt và mang lại hiệu quả cao (trong đó, tỷ lệ hòa giải thành là 70% - 85%, có nơi đạt 90%); gần 100 đợt truyền thông về TGPL đến tận cơ sở (thông qua đó, đã tư vấn, hướng dẫn pháp luật cho 800 lượt người là đồng bào dân tộc thiểu số, người nghèo); thực hiện hơn 1.000 vụ việc TGPL (trong đó, có 700 vụ việc đại diện, bào chữa, bảo vệ; 300 vụ việc tư vấn pháp luật; tỷ lệ vụ việc TGPL cho người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm hơn 60%/tổng số vụ việc TGPL) cho hơn 1.000 đối tượng là người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, gia đình chính sách, trẻ em, người khuyết tật và người già neo đơn,…

 Phát hành 04 số Bản tin Tư pháp/năm với nhiều tin, bài về phòng, chống tội phạm, mỗi số in 800 - 1.000 cuốn phát về tận cơ sở. Cử hơn 100 lượt báo cáo viên pháp luật về các đơn vị, địa phương trên địa bàn tỉnh tuyên truyền, phổ biến các chuyên đề pháp luật bao gồm những chuyên đề pháp luật về phòng, chống tội phạm các loại, về hòa giải ở cơ sở.

Tổ chức tuyên truyền pháp luật hàng tuần trên Báo Quảng Ngãi, Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh, qua đó giới thiệu các văn bản pháp luật mới, thông tin các hoạt động tư pháp và giải đáp nhiều tình huống pháp luật. Duy trì hoạt động tuyên tuyền pháp luật về phòng, chống tội phạm; phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trên địa bàn tỉnh trên Trang thông tin điện tử PBGDPL tỉnh và Trang thông tin điện tử của Sở. Ngoài ra, Sở Tư pháp thực hiện sinh hoạt “Ngày pháp luật” hàng tháng để công chức, viên chức, người lao động trong cơ quan được tập huấn các kiến thức pháp luật và kỹ năng về tuyên truyền pháp luật để tiếp tục tuyên truyền cho gia đình, xã hội góp phần phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật.

 Công tác trợ giúp pháp lý

Hằng năm, Sở Tư pháp ban hành Kế hoạch hoạt động trợ giúp pháp lý; Kế hoạch về việc thực hiện, kiểm tra, giám sát thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Ngoài ra, Sở Tư pháp và Công an tỉnh ký kết Chương trình phối hợpsố 01/CTPH-STP-CAT ngày 11/4/2024 về trợ giúp pháp lý trong điều tra hình sự tại Công an trên địa bàn tỉnh. Công tác TGPL tiếp tục được triển khai thực hiện đạt hiệu quả, kịp thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các đối tượng được TGPL. Trong kỳ báo cáo, Sở Tư pháp đã chỉ đạo Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh tiếp nhận và phân công đội ngũ Trợ giúp viên pháp lý, luật sư ký hợp đồng thực hiện TGPL thực hiện hàng trăm vụ việc TGPL cho các đối tượng là người chưa thành niên (trong đó nhiều vụ việc TGPL liên quan đến tội phạm xâm hại phụ nữ, trẻ em; các vụ việc TGPL cho đối tượng từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi), chủ yếu tập trung đến nhóm các loại tội phạm như: cố ý gây thương tích, gây rối trật tự công cộng, giết người, ma tuý… Qua đó, giúp các đối tượng là người chưa thành niên, trẻ em được bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

 Phối hợp rà soát các văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) nhằm khắc phục những vướng mắc, bất cập trong công tác quản lý nhà nước liên quan đến phòng ngừa, xử lý tội phạm, vi phạm pháp luật

Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, Sở Tư pháp phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát các văn bản QPPL do HĐND, UBND tỉnh ban hành trên địa bàn tỉnh. Sở Tư pháp đã phối hợp với các sở, ban ngành thực hiện rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật kỳ 2019 - 2023 đối với 22văn bản QPPL còn hiệu lực liên quan đến công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật (10 nghị quyết, 11 quyết định và 01 chỉ thị). Qua rà soát, đã kiến nghị bãi bỏ, bãi bỏ một phần đối với 05 văn bản QPPL (03 nghị quyết, 01 quyết định và 01 chỉ thị). Nhìn chung, các văn bản QPPL của HĐND, UBND tỉnh ban hành đảm bảo đúng quy định pháp luật và có tính khả thi cao nhằm đảm bảo nguồn nhân lực, nâng cao chất lượng đội ngũ trong công tác đảm bảo an ninh, trật tự, quốc phòng; nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật trên địa bàn tỉnh.

Nhìn chung, trong phạm vi nhiệm vụ được phân công, Sở Tư pháp đã tổ chức triển khai thực hiện các nhiệm vụ được giao tại Quyết định 940/QĐ-UBND ngày 31/5/2016 và Quyết định số 2224/QĐ-UBND ngày 30/12/2021 của Chủ tịch UBND tỉnh một cách nghiêm túc, hiệu quả. Công tác rà soát các văn bản QPPL do HĐND, UBND tỉnh ban hành có nội dung về phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật được thực hiện thường xuyên, đáp ứng yêu cầu. Công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về phòng, chống tội phạm nói chung được Sở thực hiện với hình thức, nội dung phong phú, đa dạng; có sự lựa chọn nội dung pháp luật phù hợp với từng nhóm đối tượng, từng địa bàn. Việc tuyên truyền pháp luật có sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị, địa phương, nắm chắc tình hình an ninh trật tự trên địa bàn, bám sát các chương trình, kế hoạch và sự chỉ đạo của UBND tỉnh, Bộ Tư pháp, từ đó chuyển tải các nội dung pháp luật theo nhu cầu và nâng cao chất lượng, hiệu quả trong công tác tuyên truyền, PBGDPL. Ngoài việc tuyên truyền cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động, Sở Tư pháp chú trọng tuyên truyền cho đối tượng là học sinh, thanh thiếu niên tại các xã, phường, thị trấn thông qua mô hình Câu lạc bộ pháp luật; đối tượng làm công tác PBGDPL tại cơ sở như cán bộ thôn, tổ dân phố, tuyên truyền viên pháp luật, hòa giải viên ở cơ sở; các đối tượng khác thông qua các buổi nói chuyện, các lớp tập huấn chuyên đề tại cơ sở do các hội, đoàn thể và các địa phương tổ chức.

Kinh phí hàng năm phục vụ cho công tác tuyên truyền pháp luật về phòng, chống tội phạm còn thấp, chủ yếu thông qua việc lồng ghép trong các chương trình, đề án khác về phổ biến, giáo dục pháp luật. 

Hiện nay, Sở Tư pháp không được bố trí kinh phí để hỗ trợ duy trì, hướng dẫn và tổ chức hoạt động các mô hình điển hình tiên tiến về phòng, chống tội phạm như Câu lạc bộ “Tuổi trẻ phòng, chống tội phạm” và Câu lạc bộ “Thanh niên với pháp luật”, do đó hoạt động của các Câu lạc bộ chưa được thực hiện thường xuyên, hiệu quả

Trong thời gian đến, tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ theo Quyết định số 940/QĐ-UBND ngày 31/5/2016 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc ban hành Kế hoạch thực hiện chiến lược quốc gia phòng, chống tội phạm giai đoạn 2016 - 2025 và định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh; Quyết định số 2224/QĐ-UBND ngày 30/12/2021 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình thực hiện Kết luận số 13-KL/TW ngày 16/8/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 48-CT/TW ngày 22/10/2010 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới và Chiến lược quốc gia phòng, chống tội phạm giai đoạn 2016 - 2025 và định hướng đến năm 2030, cụ thể với những nội dung sau:

Tham gia nghiên cứu, kiến nghị, đề xuất sửa đổi, bổ sung, góp ý xây dựng và hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật làm cơ sở cho công tác phòng, chống tội phạm trên các lĩnh vực, kịp thời khắc phục những sơ hở, thiếu sót không để đối tượng lợi dụng hoạt động phạm tội và vi phạm pháp luật. Thực hiện hướng dẫn, theo dõi, kiểm tra việc đánh giá các tiêu chí, chỉ tiêu về tiếp cận pháp luật, chú trọng tiêu chí tiếp cận pháp luật về an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; tội phạm và tệ nạn xã hội trên địa bàn cấp xã. Thường xuyên cung cấp các dịch vụ pháp lý miễn phí (tư vấn, tham gia tố tụng…) cho đối tượng được trợ giúp pháp lý theo quy định của pháp luật (đặc biệt là nhóm tội phạm ma túy, nạn nhân bị mua bán, trẻ em), thông qua hoạt động TGPL để tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho các đối tượng, vận động đối tượng tham gia phòng, chống tội phạm.

Tiếp tục thực hiện lồng ghép nội dung pháp luật về phòng, chống tội phạm có liên quan trong các đề án về PBGDPL: Đề án “Tổ chức truyền thông chính sách có tác động lớn đến xã hội trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật giai đoạn 2022 - 2027”; Đề án “Tăng cường năng lực tiếp cận pháp luật của người dân” giai đoạn 2023 - 2030 trên địa bàn tỉnh; Đề án “Nâng cao năng lực đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở giai đoạn 2024 - 2030” trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi (Kế hoạch số 127/KH-UBND ngày 11/6/2024); Đề án “Nâng cao năng lực cho đội ngũ báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật thực hiện phổ biến, giáo dục pháp luật tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2024 - 2030” trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi (Kế hoạch số 128/KH-UBND ngày 11/6/2024); Đề án “Truyền thông quyền con người ở Việt Nam” trên địa bàn tỉnh (Kế hoạch số 76/KH-UBND ngày 04/4/2023); Đề án “Tuyên truyền, phổ biến trong cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân về nội dung của Công ước chống tra tấn và pháp luật Việt Nam về phòng, chống tra tấn” trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2021-2025 (Kế hoạch số 162/KH-UBND ngày 19/11/2021)…

 Tổ chức các cuộc thi tìm hiểu pháp luật trực tuyến; tuyên truyền pháp luật về phòng, chống tội phạm thông qua chuyên trang, chuyên mục của Báo Quảng Ngãi, Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh; thông qua Trang Thông tin điện tử PBGDPL; Trang thông tin điện tử Sở Tư pháp; Bản tin Tư pháp; Trang mạng xã hội của Sở Tư pháp (Zalo)…