Kết luận của Đoàn kiểm tra công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở và nhiệm vụ xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật đối với UBND huyện Nghĩa Hành

I. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC

1. Ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, triển khai thực hiện công tác PBGDPL, hòa giải ở cơ sở và xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật

UBND huyện đã ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, triển khai thực hiện nhiệm vụ như: Kế hoạch triển khai công tác PBGDPL, hòa giải ở cơ sở và nhiệm vụ xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trong năm 2022, 2023; Kế hoạch thực hiện Đề án “Tăng cường năng lực tiếp cận pháp luật của người dân” giai đoạn 2023 - 2030; Kế hoạch Đề án “Tổ chức truyền thông chính sách có tác động lớn đến xã hội trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật giai đoạn 2022 - 2027”; Kế hoạch thực hiện Ngày Pháp luật nước CHXHCN Việt Nam trên địa bàn huyện năm 2022, 2023; Công văn hướng dẫn truyền thông về quyền con người và Phòng Tư pháp ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Đề án “Truyền thông quyền con người ở Việt Nam” giai đoạn 2023 - 2028; ban hành văn bản phát động các cuộc thi tìm hiểu pháp luật do Sở Tư pháp tham mưu tỉnh tổ chức; Quyết định công nhận và miễn nhiệm báo cáo viên pháp luật cấp huyện; Quyết định ban hành quy chế nội bộ cung cấp thông tin theo Luật Tiếp cận thông tin; Công văn hướng dẫn công tác hoà giải ở cơ sở; Công văn hướng dẫn thực hiện các tiêu chí liên quan trong công tác chuẩn tiếp cận pháp luật; Quyết định thành lập Hội đồng đánh giá tiếp cận pháp luật, Quy chế của Hội đồng và phân công nhiệm vụ thực hiện đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên địa bàn huyện; các Phòng ban ở huyện phối hợp với Ủy ban MTTQVN huyện ban hành các Chương trình phối hợp triển khai trong năm 2022, 2023...

Bên cạnh đó, Hội đồng Phối hợp PBGDPL huyện đã ban hành các văn bản như Kế hoạch hoạt động của Hội đồng Phối hợp PBGDPL huyện năm 2022, 2023; Kế hoạch tổ chức phổ biến điểm mới của Nghị định 37/2022/NĐ-CP sửa đổi nghị định 120/2013/NĐ-CP trong lĩnh vực quốc phòng; Quyết định ban hành Quy chế hoạt động phối hợp PBGDPL huyện; ban hành văn bản chỉ đạo tổ chức các hội nghị triển khai các văn bản luật; Công văn về việc hướng dẫn tổ chức thực hiện Đề án “Tăng cường năng lực tiếp cận pháp luật của người dân” trên địa bàn huyện; Công văn tổ chức tuyên truyền, phổ biến sâu rộng nội dung Công ước chống tra tấn và pháp luật Việt Nam về phòng, chống tra tấn và Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị và pháp luật Việt Nam liên quan; Công văn về việc nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác PBGDPL...

2. Các kết quả hoạt động triển khai

2.1. Đối với công tác PBGDPL: Đã tham dự và tổ chức phổ biến, quán triệt tại địa phương một số văn bản luật đã được triển khai tại hội nghị cấp tỉnh; phối hợp với các cơ quan (Sở Tư pháp, Hội Luật gia tỉnh, Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh...) tổ chức tập huấn tuyên truyền pháp luật ở huyện và một số xã. Tích cực vận động hưởng ứng các cuộc thi tìm hiểu pháp luật trên địa bàn.

Thực hiện kiện toàn thành viên Hội đồng Phối hợp PBGDPL; kiện toàn đội ngũ báo cáo viên pháp luật của huyện với 24 người, chỉ đạo cấp xã kiện toàn tuyên truyền viên pháp luật với 88 người; hằng năm bố trí kinh phí trong công tác PBGDPL, hoà giải cơ sở, tuy nhiên mức phân bổ còn khá thấp (27 triệu đồng/năm bao gồm kinh phí hoạt động PBGDPL và hòa giải ở cơ sở).

2.2. Đối với công tác hòa giải ở cơ sở: Đã chỉ đạo, hướng dẫn cấp xã thực hiện củng cố, kiện toàn tổ hòa giải, hòa giải viên ở cơ sở theo quy định (hiện nay huyện có 74 tổ hòa giải với 477 hòa giải viên); tổ chức một số lớp tập huấn kỹ năng, nghiệp vụ cho đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở.

2.3. Đối với công tác xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật: Năm 2022, đã chỉ đạo thực hiện thẩm định hồ sơ tự đánh giá tiêu chí tiếp cận pháp luật cấp xã, qua đó ban hành Quyết định số 334/QĐ-UBND ngày 09/02/2023 về công nhận xã, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật năm 2022 (có 9/12 xã, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật).

Ngoài ra, UBND huyện đã thực hiện chế độ báo cáo và báo cáo thống kê về công tác PBGDPL, hòa giải ở cơ sở theo quy định.

3. Đánh giá chung

Nhìn chung, trong thời gian từ ngày 01/01/2022 đến ngày 30/6/2023, công tác PBGDPL, hòa giải ở cơ sở và xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên địa bàn huyện đã được triển khai thực hiện thông qua việc ban hành khá đầy đủ các kế hoạch từng năm và văn bản chỉ đạo, hướng dẫn cấp xã thực hiện; kiện toàn Hội đồng Phối hợp PBGDPL, Hội đồng đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật và đội ngũ báo cáo viên pháp luật huyện; tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng để tập huấn, tuyên truyền pháp luật cho đội ngũ báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật; hòa giải viên ở cơ sở.

II. NHỮNG TỒN TẠI, HẠN CHẾ VÀ NGUYÊN NHÂN

1. Những tồn tại, hạn chế

1.1. Một số văn bản luật đã được Hội đồng Phối hợp PBGDPL tỉnh triển khai trong 6 tháng đầu năm 2023 chưa được triển khai kịp thời. Chưa phân công nhiệm vụ các thành viên Hội đồng Phối hợp PBGDPL huyện theo dõi địa bàn ở cấp xã.

1.2. Chưa xây dựng mô hình, cách làm hay, hiệu quả được áp dụng trong tổ chức, hoạt động hòa giải ở cơ sở, PBGDPL để nhân rộng thực hiện trên địa bàn; chưa kịp thời rà soát, hướng dẫn trong việc đánh giá hiệu quả đối với các mô hình PBGDPL theo hướng dẫn của Bộ Tư pháp. Chưa có sự phối hợp chặt chẽ với Ủy ban MTTQVN và các hội, đoàn thể ở huyện trong thực hiện công tác PBGDL, hòa giải ở cơ sở và xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.

1.3. Chưa thường xuyên tổ chức tập huấn bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng nghiệp vụ cho báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật, hòa giải ở cơ sở trên địa bàn; kinh phí bố trí cho công tác PBGDPL, hoà giải ở cơ sở chưa bảo đảm, còn quá thấp so với yêu cầu nhiệm vụ thực tiễn (27 triệu đồng/năm bao gồm kinh phí công tác PBGDPL và hòa giải ở cơ sở).

1.4. Công tác kiểm tra, khen thưởng đối với công tác PBGDPL, hòa giải ở cơ sở và xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật ở cấp xã chưa quan tâm thực hiện, chưa chỉ đạo hỗ trợ nguồn nhân lực cho công tác hòa giải ở cơ sở nên số vụ việc hòa giải thành trên toàn huyện 5 tháng đầu năm 2023 đạt tỷ lệ thấp 67% (tiếp nhận 76 vụ việc, hòa giải thành 51 vụ việc).

1.5. Năm 2022, UBND huyện đã thực hiện đánh giá, quyết định một số xã/thị trấn chưa đạt tiêu chí tiếp cận pháp luật. Lý do là không bảo đảm điều kiện tại khoản 3 Điều 4, Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg ngày 22/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ (có người đứng đầu, cấp phó người đứng đầu bị xử lý kỷ luật). Tuy nhiên, qua kiểm tra hồ sơ thực tế thì việc rà soát, thẩm định hồ sơ các xã chưa đạt (với lý do nêu trên) là chưa đúng với tinh thần quy định tại Khoản 3 Điều 4 của Quyết định số 25.

2. Nguyên nhân

Công tác PBGDPL, hòa giải ở cơ sở và xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật chưa được quan tâm, chú trọng đúng mức về nguồn lực (nhân lực và kinh phí), vì vậy công tác tham mưu còn hạn chế, chưa bao quát các nhiệm vụ.

 III. MỘT SỐ ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ CỦA ĐOÀN KIỂM TRA

1. Xây dựng kế hoạch thực hiện các giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế đã nêu tại Mục II của Thông báo này; gửi về Đoàn kiểm tra (Sở Tư pháp) trước ngày 03/10/2023.

2. Thường xuyên tổ chức triển khai, quán triệt kịp thời các văn bản luật mới ban hành sau hội nghị cấp tỉnh; tiếp tục nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thực hiện công tác PBGDPL, hoà giải ở cơ sở, chuẩn tiếp cận pháp luật, quan tâm tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng nghiệp vụ cho báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật, hòa giải viên cơ sở; tổ chức các hoạt động, sự kiện để hưởng ứng Ngày Pháp luật nước CHXHCN Việt Nam trên địa bàn huyện; tích cực hưởng ứng các cuộc thi do cấp tỉnh, cấp Trung ương tổ chức và chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động PBGDPL, hòa giải ở cơ sở.  

3. Chú trọng xây dựng, nhân rộng các mô hình điển hình, hiệu quả trong công tác PBGDPL, hoà giải ở cơ sở trên địa bàn huyện và tổ chức đánh giá hiệu quả hoạt động các mô hình theo yêu cầu, hướng dẫn của Bộ Tư pháp, Sở Tư pháp.

4. Củng cố kịp thời nguồn nhân lực thực hiện công tác tư pháp nói chung và công tác PBGDPL, hòa giải ở cơ sở và xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật nói riêng ở địa phương (cấp huyện, cấp xã); bố trí kinh phí bảo đảm cho các hoạt động công tác này ở huyện, cấp xã theo quy định của Luật PBGDPL, Luật Hòa giải ở cơ sở và các văn bản có liên quan (hằng năm có dự toán, có quyết định phân bổ kinh phí hoạt động theo kế hoạch, nhiệm vụ do cơ quan chuyên môn trình).

5. Tăng cường công tác kiểm tra và tự kiểm tra, đôn đốc UBND các xã, thị trấn trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao liên quan đến công tác PBGDPL, hòa giải ở cơ sở, chuẩn tiếp cận pháp luật; hằng năm, thực hiện sơ kết, tổng kết, đánh giá khen thưởng đối với tập thể, cá nhân hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao theo quy định.

6. Chỉ đạo đẩy mạnh công tác phối hợp với Ủy ban MTTQVN và các hội, đoàn thể huyện, chú trọng ban hành kế hoạch, chương trình phối hợp giữa UBND huyện với các cơ quan trong thực hiện nhiệm vụ công tác PBGDPL, hòa giải ở cơ sở và xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Rút kinh nghiệm và khắc phục sai sót trong thẩm định, đánh giá công nhận các tiêu chí tiếp cận pháp luật trong những năm tiếp theo.

Trên đây là Thông báo kết luận của Đoàn kiểm tra công tác PBGDPL, hòa giải ở cơ sở và nhiệm vụ xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật đối với UBND huyện Nghĩa Hành./.